Ұзақ мерзімді активтер
Фаворит жүйесінде негізгі құралдарды есепке алу «Ұзақ мерзімді активтер» бөлімінде
жүргізіледі. Бұл бөлім активтердің түсімі, ауыстырылуы, есептен шығарылуы жөніндегі
анықтамалықтарды, құжаттарды, ұзақ мерзімді активтер қозғалысының барлық түрлері бойынша
есептер мен тізімдемелерді қамтиды.
Анықтамалықтар
Негізгі құралдардың жіктелуі өзінің сипаты мен кәсіпорын қызметінде пайдалану тұрғысынан
ұқсас негізгі құралдар тобы. Негізгі құралдар топтар мен кіші топтарға бөлінеді.
Активтер тобы
https://youtu.be/SkhOvn35DhM
Бұл анықтамалықта бухгалтерлік есепке сәйкес ұзақ мерзімді активтер бөлінген топтар
көрсетілген. Әр топқа активті есепке алу шоты, активтің тозуын есепке алу шоты және
құнсыздануға арналған резерв шоты сәйкес келеді.
! Анықтамалықты пайдаланушы толтырмайды. Есеп жүйесінде қолданылады және бухгалтер үшін
ақпараттық болып табылады. Анықтамалық жүйенің барлық бастапқы құжаттарымен байланысты.
Активтердің аналитикалық кіші топтары
https://youtu.be/esxuDgeKhj0
Бұл анықтамалықта бухгалтерлік есепке сәйкес ұзақ мерзімді активтер бөлінген кіші топтар
көрсетілген.
! Анықтамалықты пайдаланушы толтырмайды. Есеп жүйесінде қолданылады және бухгалтер үшін
ақпараттық болып табылады. Анықтамалық жүйенің барлық бастапқы құжаттарымен байланысты.
Түгендеу карточкалары
https://youtu.be/0fbQfIIX_Do
Ұзақ мерзімді активтер бойынша «Түгендеу карточкалары» анықтамалығы негізгі құралды
пайдалануға беру фактісін растайтын құжат Активтерді қабылдау-тапсыру актісі» немесе
«Активтерді (тізіммен) қабылдау актісі») сақталған сәтте автоматты түрде жасалады.
Негізгі құралға жасалған түгендеу карточкасына тікелей құжат арқылы өтуге болады.
Ол үшін «Активтерді (тізіммен) қабылдау актісі» немесе «Активтерді қабылдау-тапсыру актісі»
құжатында «Түгендеу» өрісін шерту арқылы тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып,
«Анықтамалыққа өту» пәрменін таңдау қажет.
«Активтерді қабылдау-тапсыру актісі» құжатында.
Активтерді (тізіммен) қабылдау актісінде.
Сондай-ақ түгендеу карточкасын тікелей «Анықтамалықтар» «Түгендеу карточкалары»
Кесте деректерін қарау ауқымының «Түгендеу нөмірі» өрісінде көруге болады және ОК мәнін
енгіземіз.
Түгендеу карточкасы бастапқы құжаттардан тиісті ақпарат автоматты түрде толтырылатын
бірнеше қойындылардан тұрады.
1. «Жалпы ақпарат» тарихи деректерді қамтиды: дайындалған күні, түскен күні, пайдалануға
берілген күні, сатып алу сәтіндегі құны, сатып алу сәтіндегі тозуы, объектінің сипаттамасы.
2. «Объектінің орнын ауыстыру» жүйеде негізгі құрал бойынша бүкіл кезең ішінде
пысықталған барлық бастапқы құжаттарды және онда қамтылған ақпаратты жинақтайды.
Өрістерді бір-бірімен салыстыра отырып, бастапқы құжат арқылы нақты не өзгертілгенін
анықтауға болады.
Сондай-ақ бөлек жолды тінтуірмен екі рет шерту арқылы деректер енгізілген құжатқа өтуге
болады. Бұл қойындыда әр объект бойынша неғұрлым толық ақпарат бар.
3. «Қалдықтар және қозғалыстар» қойындысында Саны, Бастапқы құны, Жинақталған тозуы,
Салықтық құны, Салықтық тозуы, Жете бағалау, Жете бағалаудың тозуы туралы ақпарат, сондай-
ақ жасалған күндері бойынша баланстағы барлық жазбалар (өткізбелер) қамтылады.
Сондай-ақ бөлек жолды тінтуірмен екі рет шерту арқылы деректер енгізілген құжатқа өтуге
болады.
4. «Қысқаша сипаттама» қойындысына егжей-тегжейлі параметрлері бар объектінің
сипаттамалары енгізіледі.
Негізгі құрал бойынша қысқаша сипаттаманы толтыру үшін біз
«Кесте деректерін қарау ауқымы» пәрменіне кіруіміз керек, содан кейін «Түгендеу нөмірі»
өрісінде қысқаша сипаттама берілетін негізгі құралдың түгендеу енгізіп, ОК батырмасын
басамыз.
Экранда негізгі құралдың түгендеу карточкасы шығады.
«Қысқаша сипаттама» бетбелгісіне өтіп,
«Қысқаша сипаттама» пернесін басамыз.
Мұнда біз бірнеше элементтер жасай аламыз. Тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді
шақырып, «Қосу» пәрменін таңдаймыз.
«Сипаттау элементі» өрісінде төмен көрсеткіні басу арқылы сипаттамасы бойынша НҚ-ға
сәйкес келетін қажетті папканы ашамыз.
Қажетті элементті таңдап, OK батырмасын басамыз
«Сипаттама» өрісіне нақты деректерді енгізіп, құжатты сақтаймыз.
Бірнеше сипаттау элементтері болатындықтан, тінтуірдің оң жағымен қайтадан контекстік
мәзірді шақырып, «Қосу» пәрменін таңдаймыз.
«Сипаттау элементі» өрісінде келесі элементті таңдаймыз. «Сипаттама» өрісіне нақты
деректерді енгізіп, құжатты сақтаймыз.
Бір негізгі құрал бойынша енгізілген қысқаша сипаттаманы, егер олар өз сипаттамалары
бойынша бірдей болса, басқа негізгі құралға ауыстыруға болады.
«Түгендеу карточкасы» (деректері ауыстырылуы тиіс негізгі құралдың) «Қысқаша
сипаттама» «Басқа түгендеу нөміріне көшіру» пернесін басамыз
«Қосу» пернесін басамыз жаңа құжатта, «Түгендеу нөмірі» өрісінде деректер енгізілуі
тиіс НҚ тартамыз Сақтаймыз.
Негізгі құралды пайдалануға беру кезінде «Активтерді (тізім) қабылдау актісі» немесе
«Активтерді қабылдау-тапсыру актісі» құжаттарында ұзақ мерзімді активті кіріске алу кезіндегі
қысқаша сипаттаманы толтыру мүмкіндігі бар.
5. «Жөндеу туралы ақпарат» қойындысында негізгі құралды пайдалану кезінде жүргізілген
барлық жөндеулер бойынша деректер жинақталады. Деректер «Жөнделген активтерді қабылдау-
тапсыру актісі» құжатынан автоматты түрде толтырылады. Осы қойындыдан бастапқы құжатқа
дейін түсуге болады (тінтуірді екі рет шерту арқылы).
Активтердің салық топтары
https://youtu.be/g2AEGKMlrfs
Бұл анықтамалықта Салық кодексіне сәйкес активтердің салық топтары туралы ақпарат
қамтылған.
! Анықтамалықты пайдаланушы толтырмайды. Есеп жүйесінде қолданылады және бухгалтер үшін
ақпараттық болып табылады. Анықтамалық жүйенің барлық бастапқы құжаттарымен байланысты.
Амортизацияның шекті нормалары
https://youtu.be/wXWWaPuBzpg
Бұл анықтамалықта Салық кодексімен бекітілген барлық салық топтары бойынша активтердің
амортизациясының шекті нормалары туралы ақпарат қамтылған.
! Анықтамалықты пайдаланушы толтырмайды. Есеп жүйесінде қолданылады және бухгалтер үшін
ақпараттық болып табылады. Анықтамалық жүйенің барлық бастапқы құжаттарымен байланысты.
Негізгі қорлардың мемлекеттік жіктеуіші (НҚЖ).
https://youtu.be/KZpgcvm3x_c
Осы жіктеуіш бухгалтерлік және статистикалық есепке алу салаларындағы негізгі қорларды
есепке алу мақсатында кеңінен пайдалануға арналған. Осы жіктеуіш екі бөлімнен тұрады -
материалдық негізгі құралдар (негізгі құралдар) және материалдық емес негізгі құралдар
(материалдық емес активтер). Әр бөлім талаптарға сәйкес жіктеледі.
! Анықтамалықты пайдаланушы толтырмайды. Есеп жүйесінде қолданылады және бухгалтер
үшін ақпараттық болып табылады. Анықтамалық жүйенің барлық бастапқы құжаттарымен
байланысты.
Қызмет ету мерзімдері мен амортизация нормаларының жіктеуіші (ҚМЖ)
https://youtu.be/X9--gr3rEzQ
Мемлекеттік мекемелердің ұзақ мерзімді активтері бойынша жылдық тозу нормалары
«Мемлекеттік мекемелердегі бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік жүйесін мемлекеттік
реттеудің кейбір мәселелері туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің бұйрығымен
бекітілген, 122-қосымша.
Бұл анықтамалықта Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің бұйрығына сәйкес ұзақ
мерзімді активтер бойынша жылдық тозу нормалары туралы ақпарат қамтылады: нормалардың
атауы; активтер тобы; салық заңнамасына сәйкес шекті норма; қызмет ету мерзімі, жылдармен;
қызмет ету мерзімі, айлармен; амортизацияның жылдық нормасы, пайызбен.
! Анықтамалықты пайдаланушы толтырмайды. Есеп жүйесінде қолданылады және бухгалтер үшін
ақпараттық болып табылады. Анықтамалық жүйенің барлық бастапқы құжаттарымен
байланысты.
Өндірістік белгі
https://youtu.be/L0jlHJ3Sxwk
Бұл анықтамалық мекеме қызметінің түрлері бойынша ұзақ мерзімді активтердің есебін
жүргізуге мүмкіндік береді.
! Анықтамалықты пайдаланушы толтырмайды. Есеп жүйесінде қолданылады және бухгалтер үшін
ақпараттық болып табылады. Анықтамалық жүйенің барлық бастапқы құжаттарымен байланысты.
Экономика салалары
https://youtu.be/TcGZjXG6xe4
Бұл анықтамалық Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму
министрлігінің Техникалық реттеу және метрология комитеті бекіткен экономикалық қызмет
түрлерінің жалпы жіктеуішіне (Мемстандарт) сәйкес жүйеде жүргізіледі.
! Анықтамалықты пайдаланушы толтырмайды. Есеп жүйесінде қолданылады және бухгалтер үшін
ақпараттық болып табылады. Анықтамалық жүйенің барлық бастапқы құжаттарымен байланысты.
Сипаттау элементтері
https://youtu.be/1yTlOtgyj2I
Анықтамалықта объектіні сипаттау элементтері (ұзақ мерзімді активтер) қамтылған және бұл
«Қысқаша сипаттама» қойындысы үшін негізгі болып табылады. Мұнда негізгі құралдың
сипаттамаларын жеке сипаттау үшін барлық қажетті элементтер қамтылған. Ол салықтарды
есептеу кезінде де қолданылады.
! Анықтамалықты пайдаланушы толтырмайды. Есеп жүйесінде қолданылады және бухгалтер үшін
ақпараттық болып табылады. Анықтамалық жүйенің барлық бастапқы құжаттарымен байланысты.
Салық мөлшерлемелері
https://youtu.be/ojB1GmlXlrc
«Салық мөлшерлемелері» анықтамалығы Салық кодексіне сәйкес көлік салығын, мүлік
салығын, жер салығын және эмиссияны есептеу үшін қолданылатын мөлшерлемелерді қамтиды.
! Анықтамалықты пайдаланушы толтырмайды. Есеп жүйесінде қолданылады және бухгалтер үшін
ақпараттық болып табылады. Анықтамалық жүйенің барлық бастапқы құжаттарымен байланысты.
Анықтамалықта СК баптары, тармақтар, тармақшалар, КБК, салық түрі, жоғарғы және төменгі
шектері жазылған және бұл өзгерістер қабылданған жылдарға сәйкес келеді.
Құжаттар
Ұзақ мерзімді активтерді сатып алу
https://youtu.be/zn17U4t89n4
Активтердің қозғалысын есепке алу «Ұзақ мерзімді активтер» бөлімінде жүргізіледі. Бұл
бөлімде ұзақ мерзімді активтердің түсімі, қозғалысы және есептен шығарылуы жөніндегі
құжаттар, салықтық есепке алу жөніндегі құжаттар, сондай-ақ есептер мен тізімдемелер
қамтылады.
Негізгі құралдарды пайдалануға беру және есепке алу «Ұзақ мерзімді активтерді қабылдау-
тапсыру актісі» құжатымен (№ ДА-1 нысан) ресімделеді. Актіні субъект басшысының өкімімен
тағайындалған қабылдау комиссиясы негізгі құралдардың әрбір жекелеген объектісіне жасайды.
Бірақ негізгі құралды сатып алу фактісі «Кіріс жүкқұжаты» құжатымен (№ З-1 нысан)
ресімделетіндіктен, құжаттардың толық тізбегін пысықтаймыз.
1. Кіріс жүкқұжаты
Ұзақ мерзімді активтерді сатып алу бойынша Шарт негізінде «Кіріс жүкқұжатын» жасау қажет.
«Шарттар (сатып алу құжатында «Шартқа ерекшелік» толтырылуы тиіс, мұнда
«Номенклатуралық нөмір» «Негізгі құралдар» тобына сәйкес келеді.
! «Сатып алу жоспары» нұсқаулығын қараңыз, мұнда 412, 413, 414, 416 ерекшеліктер бар ТМҚ
сатып алу бойынша есепке алу тобын және номенклатуралық нөмірді қалай дұрыс беру керектігі
сипатталған. Негізгі құралдарды есепке алудың қандай синтетикалық шотында сатып алу
көрсетілетіндігі және кейіннен ұзақ мерзімді актив ескерілетіндігі есепке алу тобына және
номенклатуралық нөмірге тікелей байланысты.
«Тауар-материалдық қорлар» бөлімі «Шарттар (сатып алу)
Тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Кіріс жүкқұжатын дайындау» пәрменін
таңдаймыз.
Қойманы таңдап, «Жүргізілді» пәрменін таңдаймыз және сақтаймыз.
! «F» қор түріне назар аударыңыз, белгі ұзақ мерзімді активті қоймаға тауар-материалдық қор
сияқты кіріске алмауға мүмкіндік береді және өткізбе бірден негізгі құралдарды есепке алудың
синтетикалық шотына түсетіндей етіп бапталған.
Өткізбені «Журналдар» «Бухгалтерлік өткізбелер журналы» арқылы тексереміз.
! Бұл құжат тауар-материалдық қорлардың қозғалысы туралы есептерде көрсетілмейді.
2. Активтерді (тізім) қабылдау актісі
«Активтерді қабылдау актісі» құжатын жасау үшін «Кіріс жүкқұжаты» өрісінде тінтуірдің оң
жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Активтерді (тізім) қабылдау актісін дайындау» пәрменін
таңдаймыз.
Қалыптастырылған құжатта есеп жүргізу үшін жетіспейтін өрістерді толтыру қажет.
«Операция түрі» өрісіне назар аударыңыз. Операция түрі әдепкі қалпы бойынша - «11026
Кәсіпорын есебінен НҚ сатып алу». Егер осы өрістің тұсындағы төмен көрсеткіні басатын болсақ,
онда осы құжат арқылы қозғалыстың басқа қандай түрлерін пысықтауға болатынын көруге
болады.
Қалың қаріппен жазылған әр өрістің астында анықтамалық бар, оның ішінен қажетті мәнді
таңдау керек. «Түгендеу нөмірі» автоматты түрде шифрланады.
Толтыра бастаймыз.
«Негізінде», бұйрықтың жасалған күні және нөмірі.
«Қабылдады», төмен көрсеткіні басып, МЖТ анықтамалығынан таңдаймыз.
«Бөлімше» анықтамалықтан алынады. Тінтуірдің оң жағын басып, контекстік мәзірді
шақырамыз. «Тізімді көрсету» пәрменін таңдаймыз. Қажетті мәнді таңдаймыз.
«ШТО» анықтамалықтан алынады. Тінтуірдің оң жағын басып, контекстік мәзірді шақырамыз.
«Тізімді көрсету» пәрменін таңдаймыз. Қажетті мәнді таңдаймыз.
«Топ» - тінтуірдің оң жағын басып, контекстік мәзірді шақырамыз. «Тізімді көрсету» пәрменін
таңдаймыз.
«Топты таңдау» өрісінде «23ХХ Ұзақ мерзімді активтер» папкасының тұсында + басамыз. Әрі
қарай НҚ-ны есепке алу үшін тиісті тобы бар папканың тұсында + басып, топты таңдаймыз және
ОК батырмасын басамыз.
«Кіші топ» алдыңғы өрістер сияқты анықтамалықтан таңдалады.
«Қаржыландыру көзі», «Бағдарлама» және «Ерекшелік» автоматты түрде «Шартқа
ерекшеліктен» алынады.
«Дебет» автоматты түрде толтырылады және «Топты» таңдаған кезде оны өзгертуге болмайды,
өйткені бұл баптаулар осы анықтамалықта қатаң бекітілген (жоғарыдағы «Активтер топтарын»
қараңыз).
«Дебет аналитикасы» автоматты түрде толтырылған, контекстік мәзірді шақыру арқылы мәнді
анықтамалықтан көруге болады.
«Кредит» автоматты түрде толтырылған, өйткені өткізбе «Кіріс жүкқұжаты» құжатында
қалыптасқан, дебет пен кредит бірдей болуы керек».
«Кредит аналитикасы» автоматты түрде толтырылған, контекстік мәзірді шақыру арқылы
мәнді анықтамалықтан көруге болады.
«НҚ тозуын есепке алу шоты» автоматты түрде «Активтер топтары» анықтамалығынан
толтырылады және «Аналитика» автоматты түрде толтырылады, контекстік мәзірді шақыру
арқылы мәнді анықтамалықтан көруге болады.
Түсім күнін, Пайдалануға берілген күнін енгіземіз.
«Пайдалану сипаты», «Амортизация әдісі», «ҚМЖ коды», «Амортизация нормасы» автоматты
түрде «Активтер топтары» баптауынан толтырылған. Контекстік мәзірді шақыру арқылы мәнді
анықтамалықтан көруге болады.
Амортизацияның басталу күнін тексереміз.
«Шығындар шоты» автоматты түрде толтырылады.
«ГКРККОФ коды» контекстік мәзір арқылы анықтамалықтан алынады.
Санын 1-ге ауыстырамыз, өйткені Акт негізгі құралдардың әрбір жекелеген объектісіне
жасалады.
«Бастапқы құны» да бір НҚ бірлігі үшін болуы тиіс. Бөлеміз және енгіземіз.
«Құнсыздану шоты», «Аналитика», «Номенклатуралық нөмір», «Өлшем бірлігі», «Өндірістік
белгі», «Экономика секторы» өрістері және мекенжай автоматты түрде толтырылған.
Біздің мысалда 4 дана принтер болғандықтан, құжаттың мәліметтерінде әр НҚ үшін жеке-жеке
4 жол жасау керек. Ол үшін құжаттың мәліметтерінде бірінші жолды тінтуірдің оң жағымен
шертіп, үш рет «Жол қосу» керек.
Әрі қарай құжатты сақтаймыз және қол қоямыз.
Өткізбелерді және «Түгендеу карточкалары» анықтамалығын тексереміз (жоғарыдағы «Түгендеу
карточкалары» анықтамалығын қараңыз).
! ! Түгендеу нөмірін автоматты түрде беру үшін «Анықтамалықтарды нөмірлеу»
анықтамалығын баптау қажет. Активтердің әр тобы үшін анықтамалық жасалады.
Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің № 393 бұйрығы.
«….Түгендеу нөмірлері негізгі құралдар объектілерінің түсуіне қарай реттік-сериялық жүйе
бойынша беріледі. Түгендеу нөмірі он екі таңбадан тұрады: алғашқы төрт таңба шот/қосалқы
шотты білдіреді, бесінші және алтыншы таңба топты және соңғы алты таңба - топтағы заттың
реттік нөмірі. Топтары бөлінбеген шоттар/қосалқы шоттар бойынша бесінші және алтыншы
таңбалар нөлмен белгіленеді
Мысал үшін «058 Кеңсе жабдығы» тобы бойынша анықтамалықты баптауды қарастырайық.
Алғашқы 4 және одан кейінгі 2 таңбаны дұрыс жазу үшін «Активтер тобы» анықтамалығына
жүгінеміз.
«Анықтамалықтар» «Активтер тобы» «Кесте деректерін қарау ауқымы», «Топ коды»
өрісіне 058 енгіземіз және ОК батырмасын басамыз.
Осы анықтамалықтан бізге «Түгендеу нөмірінің коды» және «Негізгі құралдарды есепке алу
шоты» өрісі қажет. Болашақ нөмірлеудің алғашқы алты таңбасын құрастырайық - 236008.
Жүйеде қолданылатын соңғы реттік нөмірді көру үшін
«Анықтамалықтар» «Түгендеу карточкалары» «Кесте деректерін қарау ауқымы» өрісіне
өту керек, «Түгендеу нөмірі» өрісіне алынған алғашқы 6 таңбаны 232006* енгіземіз және ОК
батырмасын басамыз.
Ашылған анықтамалықта «Тізім» қойындысына өтеміз, мұнда «Түгендеу нөмірі» өрісіндегі соңғы
реттік нөмірді көруге болады.
Түгендеу нөмірлерін автоматты кодтау баптауына өтеміз.
«Жүйе» «Анықтамалықтар номенклатурасы» Жаңа жазбаны қосу.
«Анықтамалық» өрісінде төмен батырмасын басу арқылы «RB47 Түгендеу карточкаларын»
таңдаймыз, «Мекеме» өрісіне өзіміздің ММ кодын енгіземіз, «Нөмірлеу тобы» өрісіне 236008
енгіземіз, «Кодты нөмірлеу» өрісіне соңғы реттік нөмірді енгіземіз – 000012.
Анықтамалықты сақтаймыз. Кейіннен «Активтерді (тізім) қабылдау актісі» құжатын сақтаған
кезде жүйе қағидаларға сәйкес шифрланған түгендеу нөмірлерін автоматты түрде тағайындайды.
Мемлекеттік мекемелер арасында ұзақ мерзімді активтерді өтеусіз беру
https://youtu.be/9EaX5Q7V13Y
1. Ұзақ мерзімді активті басқа мемлекеттік мекемеге беру үшін беретін ММ «Активтердің
(тізіммен) істен шығу актісі» құжатын жасауы керек.
«Құжаттар» «Активтерді шығару актісі (тізім)» Жаңа жазбаны қосу. Құжатты
толтырамыз.
Төмен көрсеткіні басу және!«12073 Компания ішінде өтеусіз беру» пәрменін таңдау арқылы
операция түрін таңдаймыз. Операцияның бұл түрі қабылдаушы ММ-дегі құжатты
«шағылыстыруға» мүмкіндік береді және есептіліктің қай жолдарында сома көрсетілетіндігі
операция түріне байланысты.
«Алушы» өрісінің тұсында төмен көрсеткіні басамыз және «Кестені қарау ауқымына» алушы
ММ-нің БСН енгіземіз, ОК батырмасын басамыз.
«Таңдалған объектілер» өрісінде қажеттісін белгілейміз, ОК батырмасын басамыз
Құжаттың мәліметтерінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Жолдарды
тізіммен қосу» пәрменін таңдаймыз.
Келесі терезеде берушінің таб. № таңдап, «Әрі қарай» батырмасын басамыз.
Ашылған терезеде «Бөлімшені» белгі қою арқылы таңдап, «Әрі қарай» батырмасын басамыз.
«ШТО» өрісіне белгі қойып, «Әрі қарай» батырмасын басамыз.
Содан кейін беруіміз керек негізгі құралдарға белгі қойып, «Дайын» батырмасын басамыз.
Құжаттың мәліметтерінде барлық қажетті өрістер түгендеу карточкасынан алынған НҚ
бойынша барлық мәліметтермен толтырылады. «Дебет» шоты 7420 болып автоматты түрде
қойылады.
Құжатты «сақтаймыз» және «қол қоямыз».
«Бухгалтерлік өткізбелер журналы» арқылы тексереміз.
2. Қабылдаушы тарап НҚ-ны кіріске алуы үшін
«Құжаттар» «Активтерді (тізіммен) қабылдау актісі» Жаңа жазбаны қосу өрістеріне
кіру керек
Құжатты толтырамыз.
Операция түрін төмен көрсеткіні басу арқылы таңдаймыз! «11033 Компания ішінде өтеусіз
түсу». Операцияның бұл түрі қабылдаушы ММ-дегі құжатты «шағылыстыруға» мүмкіндік береді
және есептіліктің қай жолдарында сома көрсетілетіндігі операция түріне байланысты.
«Тапсырушы» өрісінің тұсында төмен көрсеткіні басып, «Кестені қарау ауқымына» алушы
ММ-нің БСН енгіземіз, ОК батырмасын басамыз.
«Таңдалған объектілер» өрісінде қажеттісін белгілейміз, ОК батырмасын басамыз.
«Қабылдады» өрісінде МЖТ-ны таңдап, төмен пернесін басамыз
Құжаттың мәліметтерінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Жолдарды
тізіммен қосу» пәрменін таңдаймыз.
Ашылған терезеде «Активтерді қабылдау-тапсыру актісін», құжат күнін таңдап, «Әрі қарай»
батырмасын басамыз.
Жолды таңдап, «Әрі қарай» батырмасын басамыз.
Келесі терезеде жолды таңдап, «Дайын» батырмасын басамыз.
Беруші ұйым жасаған «Активтердің (тізіммен) істен шығу актісі» құжатынан көшірілген
деректермен айна түрінде құжат қалыптасады. «Бөлімше», «ШТО», «Кредит аналитикасы» өрісін
толтыру қалады (тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, қажеттісін таңдаймыз).
Құжатты сақтаймыз және қол қоямыз.
Өткізбелерді «Бухгалтерлік өткізбелер журналы» арқылы тексереміз.
«Кредит» шоты - 6330 Активтерді өтеусіз алудан түсетін кіріс. «Аналитикада» беруші ММ-нің
кодын таңдаймыз.
Ұзақ мерзімді активтерді тауар-материалдық қорларға аудару
https://youtu.be/LtcoN7eTBKo
Ұзақ мерзімді активті бөлшектегеннен кейін объектіні тауар-материалдық қорларды есепке алу
бөліміне ауыстыру қажет болған жағдайда, «Активтердің (тізіммен) істен шығу актісі» құжатын
таңдау керек.
«Құжаттар» «Активтердің (тізіммен) істен шығу актісі» Жаңа жазбаны қосу.
Құжатты толтырамыз.
«Операция түрі» өрісінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Тізімді
көрсету», «12030 НҚ-ны ТМҚ-ға аудару» операция түрін таңдаймыз.
«Негізінде» өрісін толтырып, бұйрықтың күні мен қоямыз.
Құжаттың мәліметтерінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Мерзімдерді
тізіммен қосу» пәрменін таңдаймыз.
МЖТ-ны таңдап, «Әрі қарай» батырмасын басамыз.
«Бөлімшені» белгі қою арқылы таңдап, «Әрі қарай» батырмасын басамыз.
Қажетті түгендеу нөмірін белгілеп, «Дайын» батырмасын басамыз.
Сондай-ақ контекстік мәзірді шақырып, жол + қосамыз және түгендеу нөмірін қолмен енгіземіз.
«Дебет» өрісіне 7420 шотын енгіземіз.
«Есептен шығарудан түскен түсім» қойындысына өтіп, жол + қосамыз және түгендеу нөмірін
енгіземіз.
Содан кейін жол қосып, «Түгендеу №» өрісін толтыру керек, номенклатуралық нөмірді таңдап,
оны тарту керек.
Ол үшін «Номенклатуралық нөмір» өрісінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып,
«Тізімді қосу» және «Кесте деректерін қарау ауқымы», «Орыс тіліндегі толық атауы» (жұлдызша
арқылы) өрісіне атауын енгізіп, ОК батырмасын басамыз.
Ұсынылған тізімде қажеттісін таңдап, ОК батырмасын басамыз.
Содан кейін «Саны», «Сомасы», «Корр. шот» (бұл жағдайда 6360) өрістерін толтырып,
«сақтаймыз» және «қол қоямыз».
Соңғы қойындыдан шықпастан тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып,
«Түсімге қойылатын талапты дайындау (ФМУ-25)» пәрменін таңдаймыз.
Мәліметтері автоматты түрде толтырылатын құжат жасалады. «18 Негізгі құралдарды ТМҚ-ға
аудару» операция түрін таңдап, өнім берушіні белгілеу керек және қойманы таңдау керек. Содан
кейін құжатты «сақтаймыз» және «жүргіземіз».
Бұрын дұрыс жатқызылмаған ұзақ мерзімді активтерді тауар-материалдық қорларға
аудару
https://youtu.be/ZbgHZZ61BWw
Бұрын материалдар ұзақ мерзімді активтердің шоттарына дұрыс жатқызылмаған немесе есепте
өзгерістер болған жағдайда, негізгі құралдарды ТМҚ-ға аудару қажет. Бірінші қадам - негізгі
құралды пайдалануға беру кезінде есептелген тозуды қалпына келтіру. Тозу ағымдағы жылға
жатпайтын өткен кезеңдер үшін есептелуі мүмкін екеніне байланысты тозуды қалпына келтіру
кезінде біз мұны ескеруіміз керек.
Кезеңдер бойынша тозу сомасын жинау үшін біз объектінің түгендеу карточкасына кіруіміз
керек.
«Анықтамалықтар» « Түгендеу карточкалары» «Кесте деректерін қарау ауқымы» өрісіне
ізделіп отырған түгендеу нөмірін енгіземіз және ОК батырмасын басамыз.
«Қалдықтар және қозғалыс» қойындысына өтеміз.
НҚ «Фаворит» жүйесіне жинақталған тозуы бар қалдықтармен енгізілгенін ескеріңіз. 2021 және
2022 жылдар үшін тозу есептелді, яғни осы кезеңдегі тозу шығыстары 5220 шотында жинақталған.
7110 шотына жатқызылған ағымдағы кезеңге арналған тозу бар.
Осылайша тозуды екі кезеңде қалпына келтіру керек:
1. Біз есепті кезеңдегі соманы жинауымыз керек. Біздің мысалда бұл 33,33 теңгеден 7 ай
болады. Тозудың жиынтық сомасы 233,31 теңгені құрайды.
Содан кейін «Құжаттар» бөліміне «Құнын, тозуын, құнсыздануын, жете бағалауын нақтылау
актісі» «Жаңа жазбаны қосу» өрісіне кіруіміз керек.
Құжатты толтыра бастаймыз.
Құжат нөмірі кез келген болуы мүмкін.
Құжаттың күні.
«Операция түрі» өрісінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Тізімді
көрсету», «02221 Құнын төмендету және тозу жағынан нақтылау» операция түрін таңдаймыз.
«Түгендеу» өрісіне түгендеу нөмірін енгіземіз. Барлық қажетті өрістер түгендеу карточкасынан
толтырылады.
Жетіспейтін ақпаратты толтыру қалады.
«Дебет» өрісіне 7110 шотын енгіземіз, өйткені бұл сома есепті кезең үшін есептелген және осы
шотқа жатқызылған.
«Тозудың өзгеру сомасы» өрісіне есепті кезеңдегі тозу сомасын енгіземіз. Біздің мысалда бұл
- 233,31.
Құжатты сақтаймыз және қол қоямыз.
Өткізбелерді «Бухгалтерлік өткізбелер журналы» арқылы тексереміз.
2. Құжаттың төменгі жағында кесте бар, мұнда біз түзетуге дейін не болғанын және түзету
нәтижесінде не алғанымызды қадағалай аламыз.
Біздің жағдайда түзетуден кейін 1866,48 тозу сомасы қалды. Бұл сома алдыңғы кезеңдерде
есептелді және 5220 шотында жабылды. Осылайша, қалған соманы түзетуді біз 5220 шотынан
жүргізуіміз керек.
Содан кейін «Құжаттар» бөліміне «Құнын, тозуын, құнсыздануын, жете бағалауын нақтылау
актісі» «Жаңа жазбаны қосу» өрістеріне кіру керек.
Құжатты толтыра бастаймыз.
Құжат нөмірі кез келген болуы мүмкін.
Құжаттың күні.
«Операция түрі» өрісінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Тізімді
көрсету», «02007 Ағымдағы кезеңде өткен кезең үшін амортизацияны есептен шығару» операция
түрін таңдаймыз.
«Түгендеу» өрісіне түгендеу нөмірін енгіземіз. Барлық қажетті өрістер түгендеу карточкасынан
толтырылады.
Жетіспейтін ақпаратты толтыру қалады.
«Дебет» өрісіне 5220 шотын енгіземіз, өйткені бұл сома есепті кезең үшін есептелген және осы
шотқа жатқызылған.
«Аналитика» өрісінде «0302 Қателерді түзету» қоямыз.
«Тозудың өзгеру сомасы» өрісіне есепті кезеңдегі тозу сомасын енгіземіз. Біздің мысалда бұл
- 1866,48.
Құжатты сақтаймыз және қол қоямыз.
Өткізбелерді «Бухгалтерлік өткізбелер журналы» арқылы тексереміз.
Құжаттың төменгі жағындағы кестеде түзетуден кейін есептелген тозу 0-ге тең екенін көруге
болады.
3. Келесі қадам - НҚ-ны сатып алудың бастапқы құны бойынша тауар-материалдық қорларға
аудару.
«Құжаттар» «Активтердің (тізіммен) істен шығу актісі» Жаңа жазбаны қосу.
Құжатты толтырамыз.
«Операция түрі» өрісінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Тізімді
көрсету», «12030 НҚ-ны ТМҚ-ға аудару» операция түрін таңдаймыз.
Құжаттың мәліметтерінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Жолдарды
тізіммен қосу» пәрменін таңдаймыз. МЖТ-ны таңдап, «Әрі қарай» батырмасын басамыз.
«Бөлімшені» белгі қою арқылы таңдап, «Әрі қарай» батырмасын басамыз. Қажетті түгендеу
нөмірін белгілеп, «Дайын» батырмасын басамыз.
Сондай-ақ контекстік мәзірді шақыру арқылы жол + қосуға болады және түгендеу нөмірін
қолмен енгіземіз.
«Дебет» өрісіне 5220 шотын енгіземіз, «Дебет аналитикасы» өрісіне - 0302.
«Есептен шығарудан түсетін түсім» қойындысына өтіп, жол + қосамыз және түгендеу нөмірін
енгіземіз.
Содан кейін біз номенклатуралық нөмірді таңдап, оны тартуымыз керек. Ол үшін
«Номенклатуралық нөмір» өрісінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Тізімді
көрсету», «Кесте деректерін қарау ауқымы», «Орыс тіліндегі толық атауы» (жұлдызша арқылы)
өрісіне атауын енгізіп, ОК батырмасын басамыз.
Ұсынылған тізімде қажеттісін таңдап, ОК батырмасын басамыз.
Содан кейін «Саны», «Сомасы», «Корр. шот» өрістерін толтырамыз (бұл жағдайда - 5220 және
аналитика - 0302), «сақтаймыз» және «қол қоямыз».
Соңғы қойындыдан шықпастан тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып,
«Түсімге қойылатын талапты дайындау (ФМУ-25)» пәрменін таңдаймыз.
Мәліметтері автоматты түрде толтырылатын құжат жасалады. «18 Негізгі құралдарды ТМҚ-ға
аудару» операция түрін таңдап, өнім берушіні белгілеу керек және қойманы таңдау керек. Содан
кейін құжатты «сақтаймыз» және «жүргіземіз».
Жөнделген активтерді қабылдау-тапсыру актісі
https://youtu.be/G6vMQcTVHAk
А-5 нысан жөнделген, қайта жаңартылған активтерді қабылдау-тапсыру актісін ресімдеу үшін
пайдаланылады.
Ұзақ мерзімді активті қайта жаңартуды, жаңғыртуды пысықтау үшін «Өндіріс, жөндеу,
құрылыс объектілері\тапсырыстары» анықтамалығын жасап, «Орындалған жұмыстар (көрсетілген
қызметтер) актісін» пысықтау қажет.
Содан кейін «Жөнделген активтерді қабылдау-тапсыру актісі» құжатын тікелей жүргіземіз.
1. «Өндіріс, жөндеу, құрылыс объектілері\тапсырыстары» анықтамалығын жасаймыз.
«Анықтамалықтар» «Ұйым анықтамалықтары» «Өндіріс, жөндеу, құрылыс
объектілері\тапсырыстары».
«Кесте деректерін қарау ауқымы» өрісінде «Жаңа жазбаны қосу» батырмасын басамыз.
«Түрі» өрісінде төмен көрсеткіні басу арқылы контекстік мәзірді шақырып, «23 Негізгі
құралдарды қайта жаңарту және жаңғырту» пәрменін таңдау керек.
«Код» өрісінде кез келген төрт таңбалы кодты тағайындаймыз.
«Атауы» өрісіне объект бойынша орындалатын жұмыстардың атауын енгіземіз.
«Жұмыстардың басталуы» және «Жұмыстардың аяқталуы» өрісіне тиісті күндерді енгіземіз.
«Жұмыстар түрі» өрісіне бағдарламаны енгізіп, «Ерекшелікті» жазамыз. Қаржыландыру көзін
толтырамыз.
«КТС бабы» өрісіне 1000 мәнін енгіземіз.
«Шот» өрісіне 2411 - Аяқталмаған құрылыс шотын қолмен енгіземіз.
«НҚ-ның түгендеу №» өрісіне түгендеу нөмірін қолмен енгіземіз немесе төмен көрсеткіні басу
арқылы анықтамалықтан таңдаймыз.
Анықтамалықты «сақтаймыз» және бірден «Өзгерту» таңбашаларын басамыз
«Аналитика» өрісіне объектінің кодын енгіземіз.
Қайта сақтаймыз.
2. Егер күрделі жөндеу шартының талаптары бойынша аванс жүргізу қажет болса, онда біз
есепке алу бөліміне өтуіміз керек
«Жұмыстар\көрсетілетін қызметтер»
Құжаттар
«Төлем шоты (жұмыстар\көрсетілетін қызметтер)».
Жаңа жазба жасап, Құжатты толтырамыз.
Құжаттың нөмірін, күнін, «Операция түрі» - 49, «Контрагентті» және «Шартты» енгіземіз.
Содан кейін құжаттың мәліметтерінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақыру
арқылы «Жолдарды тізіммен қосу» өрісін таңдап, санын, аванс сомасын толтырамыз. «Дайын»
батырмасын басамыз.
«Өзге ақпарат» қойындысына өтіп, есеп шотын тексереміз. Бұл 1410, аналитика контрагент,
қосымша белгіде шарт болуы керек.
Құжатты сақтаймыз және «қол қоямыз».
Содан кейін құжаттан шықпастан тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Төлем
шотын (МТ100) дайындау» өрісін таңдаймыз.
Экранда «Төлем шоты (МТ100)» құжаты қалыптасады, мұнда толтырудың дұрыстығын
тексеріп, құжатты сақтау керек және «Атап көрсету» керек.
Бұл «Төлем шоты» құжатын «Қазынашылық үзінді көшірмеде» жүргізу қажет.
Өткізбелерді «Бухгалтерлік өткізбелер журналы» арқылы тексереміз.
3. Бұрын төленген авансты ескере отырып, «Жұмыстар\көрсетілетін қызметтер» бөлімінде
аралық «Орындалған жұмыстардың (көрсетілген қызметтердің) актісі» құжатын жасаймыз.
«Анықтамалықтар» «Ұйым анықтамалықтары» «Шарттар (сатып алу өрістеріне өтеміз.
«Кесте деректерін қарау ауқымында» «Контрагент» өрісіне көрсетілетін қызметтерді
жеткізушінің кодын енгізіп, ОК батырмасын басамыз.
Ашылған шартта тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырамыз. «Орындалған
жұмыстардың (көрсетілген қызметтердің) актісін дайындау» пәрменін таңдаймыз.
Экранда автоматты түрде «Орындалған жұмыстардың (көрсетілген қызметтердің) актісі»
қалыптасады.
Содан кейін аралық актінің сомасын (бұрын берілген авансты қысқарту қажет соманы) енгізу
қажет.
«Шотты» 2411 Аяқталмаған құрылыс шотына ауыстыру керек.
«Аналитика» өрісінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, анықтамалықтан
бұрын құрылған объектіні тартамыз.
«Аванстар» бетбелгісінде бұрын жүргізілген авансты тексереміз, тартамыз.
Тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Жолдарды тізіммен қосу» өрісін
таңдаймыз.
Ашылған терезеде бұрын берілген авансқа белгі қойып, «Дайын» батырмасын басамыз.
Содан кейін құжатты «сақтаймыз» және «қол қоямыз».
Өткізбелерді «Бухгалтерлік өткізбелер журналы» арқылы тексереміз.
мұнда аванс аралық актінің сомасына жабылғаны және 2411 шотқа
ауыстырылғаны көрінеді.
4. Бұдан әрі күрделі жөндеу аяқталған соң «Ұзақ мерзімді активтер» бөлімінде жөнделген
объектінің құнын арттырамыз.
«Құжаттар» кіші бөлімінде «Жөнделген активтерді қабылдау-тапсыру актісі» құжатын
жасаймыз.
«Кесте деректерін қарау ауқымы» өрісінде «Жаңа жазбаны қосу» батырмасын басамыз.
«Жасау күнін» енгіземіз.
Операция түрі «06221 Құнын арттырумен жаңғырту».
Түгендеу нөмірін қолмен енгіземіз немесе анықтамалықтан таңдаймыз. Құжаттың барлық
қажетті өрістері «Түгендеу карточкалары» анықтамалығынан автоматты түрде толтырылады.
«Кредит» өрісіне 2411 шотын енгіземіз, «Аналитика» өрісіне объектінің кодын (біздің мысалда
7777) енгіземіз.
«Жөндеу сомасы» өрісіне соманы енгіземіз.
«№ тапсырысы бойынша» өрісіне төмен көрсеткіні енгізу арқылы объектінің кодын (біздің
мысалда 7777) енгіземіз.
Құжатты «сақтаймыз» және «қол қоямыз».
Өткізбелерді «Бухгалтерлік өткізбелер журналы» арқылы тексереміз.
Көріп отырғанымыздай, 2411 шоты қысқарып, негізгі құралдарды есепке алу шоты өсті.
Сондай-ақ ұзақ мерзімді активті есепке алу бойынша барлық өзгерістер автоматты түрде
түгендеу карточкасына енгізіледі және құжат «Жөндеу туралы ақпарат» қойындысында көрініс
табады.
Ұзақ мерзімді активтердің ішкі ауыстырылуына жүкқұжат
https://youtu.be/BbBQLzxliqg
Активті бір материалдық жауапты тұлғадан екіншісіне ауыстыру үшін «Құжаттар» кіші
бөліміне кіріп, «Ұзақ мерзімді активтердің ішкі ауыстырылуына жүкқұжат» пәрменін таңдау
қажет.
«Кесте деректерін қарау ауқымы» өрісінде «Жаңа жазбаны қосу» батырмасын басамыз.
Операция түрі «12080 Ішкі ауыстыру кезінде беру».
«Жасау күнін» енгіземіз.
«Негізінде», күні, № өрістерін толтырамыз.
Құжаттың мәліметтерінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Жолдарды
тізіммен қосу» пәрменін таңдаймыз.
Содан кейін МЖТ-ны таңдап, «Әрі қарай» батырмасын басамыз.
«Бөлімшені» белгі қою арқылы таңдап, «Әрі қарай» батырмасын басамыз.
«ШТО» өрісін таңдаймыз немесе барлығын белгілейміз.
Содан кейін жекелеген түгендеу нөмірлерін белгі қою арқылы таңдаймыз немесе барлығын
«Бөліп көрсетеміз» және «Дайын» батырмасын басамыз.
«Қабылдады» өрісінде төмен көрсеткіні басу арқылы қабылдаушы тұлғаны таңдаймыз.
Содан кейін құжатты «сақтаймыз» және «қол қоямыз».
Ұзақ мерзімді активтерді есептен шығару
https://youtu.be/FpbOPDPwmp8
Бухгалтерлік есепте ұзақ мерзімді активті есептен шығару үшін «Құжаттар» кіші бөліміне өтіп,
«Активтердің (тізім) істен шығу актісі» құжатын таңдау керек.
«Кесте деректерін қарау ауқымы» өрісінде «Жаңа жазбаны қосу» батырмасын басамыз.
«Құжаттың нөмірі» кез келген болуы мүмкін.
«Есептеу күні».
«Операция түрін» тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақыру арқылы анықтамалықтан
таңдаймыз.
Операция түрі әдепкі қалпы бойынша - «02060 Негізгі құралдарды жою (есептен шығару)».
Құжаттың мәліметтерінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Жолдарды
тізіммен қосу» пәрменін таңдаймыз.
Содан кейін МЖТ-ны таңдап, «Әрі қарай» батырмасын басамыз.
«Бөлімшені» белгі қою арқылы таңдап, «Әрі қарай» батырмасын басамыз.
«ШТО» таңдап, белгі қоямыз және «Әрі қарай» батырмасын басамыз.
Есептен шығарылуы тиіс түгендеу нөміріне белгі қойып, «Дайын» батырмасын басамыз.
Бұдан әрі құжаттың мәліметтері түгендеу карточкаларынан автоматты түрде толтырылады.
«Дебет» өрісіне назар аударыңыз. Мұнда әрқашан шығын шоты болады. Әдепкі қалпы бойынша
«7420 Ұзақ мерзімді активтердің істен шығуы бойынша шығыстар» тұр.
Сондай-ақ «Есептен шығарудан түсетін түсім» қойындысына өту арқылы қоймаға есептен
шығарудан жарамды бөлшектерді кіріске алуға болады.
«Есептен шығарудан түсетін түсім» қойындысына өтіп, жол + қосамыз және түгендеу нөмірін
енгіземіз.
Әрі қарай біз номенклатуралық нөмірді таңдап, оны тартуымыз керек.
Ол үшін «Номенклатуралық нөмір» өрісінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді
шақырып, «Тізімді көрсету», «Кесте деректерін қарау ауқымында» «Орыс тіліндегі толық атауы»
(жұлдызша арқылы) өрісіне атауын енгіземіз және ОК батырмасын басамыз.
Ашылған тізімде қажеттісін таңдап, «ОК» батырмасын басамыз.
Санын, сомасын және «корр. шотты» енгіземіз.
Содан кейін құжатты «сақтаймыз» және «қол қоямыз».
Соңғы қойындыдан шықпастан тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Түсімге
қойылатын талапты дайындау (ФМУ-25)» пәрменін таңдаймыз.
Құжат автоматты түрде жасалады, мұнда «Операция түрі» - 18, «Қойма» және «Корр. шот»
өрістерін толтыру қажет.
Құжатты «жүргізу» және сақтау керек.
Жасалған өткізбені көру үшін
«Журналдар» батырмасын басып, «Бухгалтерлік өткізбелер журналы»
пәрменін таңдау керек.
таңбашасын басқан кезде құжатты басып шығаруға болады.
390 бұйрыққа сәйкес бекітілген және толтырылған ОС-3 альбом нысаны қалыптасады.
! Автокөлік құралдары мен биологиялық активтерді есептен шығару тиісті құжаттармен
Автокөлік құралдарын есептен шығару актісі» және «Биологиялық активтерді есептен шығару
актісі») пысықталады және активтерді есептен шығару актісіне ұқсас толтырылады.
Активтерді қайта ұйымдастыру (кішірейту\бөлу)
https://youtu.be/_0kcTQUm3YI
Ұзақ мерзімді активті бірнеше объектілерге бөлу қажеттілігі туындағандықтан, кітапхана
қорлары (мысал) сияқты бухгалтерлік есепті одан әрі жүргізу үшін Фаворит жүйесінде
«Активтерді қайта ұйымдастыру (кішірейту\бөлу)» құжаты іске асырылды.
Мұны мысал арқылы қарастырайық. Мекеменің балансында бір түгендеу нөмірінде 48
бірліктен тұратын «Оқулықтар» ұзақ мерзімді активі бар. Оқулықтардың 24 бірліктен тұратын бір
бөлігін есептен шығаруымыз керек. Ол үшін біз бастапқы соманы пропорционалды бөліп, НҚ-ны
екі түгендеу карточкасына бөлеміз (егер жинақталған тозу болса, сәйкесінше бөлеміз).
Бухгалтерлік есепте ұзақ мерзімді активті бөлу үшін «Құжаттар» ішкі бөліміне кіріп,
«Активтерді қайта ұйымдастыру (кішірейту\бөлу)» құжатын таңдау керек.
«Кесте деректерін қарау ауқымында» «Жаңа жазбаны қосу» батырмасын басамыз.
Операция түрі әдепкі қалпы бойынша – «02232 Бөлшектеу (активті жабу)».
«Түгендеу №» өрісін қолмен енгіземіз немесе тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді
шақырып, анықтамалықтан таңдаймыз.
Құжаттың мәліметтерін толтырамыз. Ол үшін тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді
шақырып, + таңдаймыз (біздің жағдайда екі жол қосамыз, өйткені объектіні екі НҚ-ға бөлеміз).
Құжаттың мәліметтері ата-ананың түгендеу карточкасынан автоматты түрде толтырылады.
Содан кейін біз «Саны» және «Бастапқы құны» өрісіне өтуіміз керек. Бөлінген карточкалардың
сомасы ата-ананың карточкасының саны мен бастапқы құнына тең болатындай етіп саны мен
бастапқы құнын екі объектіге бөлеміз.
Құжатты «сақтаймыз» және «қол қоямыз».
Мысалдан көріп отырғанымыздай, біз бір түгендеу карточкасын жауып, бөлінген сомалары мен
саны бар екі бірдей карточканы аштық. Болашақта біз оларды есептен шығара аламыз, есепке алу
тобын өзгерте аламыз, басқа материалдық жауапты тұлғаға аудара аламыз немесе қажетті
түзетулер енгізе аламыз.
Сондай-ақ бұл құжат түгендеу нөмірін бөлу кезінде жаңадан құрылған объектілердің кейбіреуін
басқа есепке алу тобына аударуға (есеп шотын өзгертуге) мүмкіндік береді.
Ол үшін басқа есепке алу тобына ауыстыру қажет түгендеу нөмірі бойынша «Топ» және «Кіші
топ» өрісінде қажетті нұсқаларды таңдаймыз.
Құжатты «сақтаймыз» және «қол қоямыз».
Жасалған өткізбелерді көру үшін
«Журналдар» батырмасын басып, «Бухгалтерлік өткізбелер журналы» пәрменін
таңдаймыз.
Ұзақ мерзімді активтердің түгендеу (салыстыру) тізімдемесі
https://youtu.be/fHUj-XQhM1M
Түгендеу нәтижелерін айқындау үшін «Ұзақ мерзімді активтердің түгендеу (салыстыру)
тізімдемесі» құжаты толтырылады. Тізімдеме бір данада жасалады және бухгалтерияда сақталады.
Фаворит жүйесінде түгендеу тізімдемесін пысықтау үшін «Құжаттар» кіші бөліміне кіріп,
«Ұзақ мерзімді активтердің түгендеу (салыстыру) тізімдемесі» пәрменін таңдау керек.
«Кесте деректерін қарау ауқымында» «Жаңа жазбаны қосу» батырмасын басамыз.
«Жағдай бойынша» түгендеу жүргізу күні.
«Жасау күні» құжатты толтыру күні.
Содан кейін бұйрықтың күні мен нөмірін толтырамыз.
Түгендеудің басталу және аяқталу күндерін көрсетеміз.
Құжаттың мәліметтерін толтыру үшін тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып,
«Жолдарды тізіммен қосу» пәрменін таңдаймыз.
МЖТ-ны таңдап, «Әрі қарай» батырмасын басамыз.
Түгендеу жүргізілетін бөлімшеге белгі қойып, «Әрі қарай» батырмасын басамыз.
Келесі терезеде «Бөліп көрсету» және «Әрі қарай» батырмасын басамыз.
«Бөліп көрсету» батырмасын басу арқылы барлық ұзақ мерзімді активтерді таңдап, «Дайын»
батырмасын басамыз.
Қалыптастырылған тізімдемеде бухгалтерлік есепке сәйкес ұзақ мерзімді активтер туралы
деректер толтырылады.
Егер түгендеу барысында материалдық жауапты тұлға бойынша жетіспеушілік анықталса,
«Ұзақ мерзімді активтердің түгендеу (салыстыру) тізімдемесі» құжатында жетіспейтін түгендеу
нөмірінің «1» санын «санына ауыстыру керек. Осылайша біз жетіспеушілікті белгілейміз.
«Комиссия құрамы» қойындасына өтіп, төмен көрсеткіні басу арқылы «Комиссия төрағасын»
толтырамыз.
Әрі қарай тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақыру арқылы мәліметтерде жолдар +
қосып, комиссия мүшелерін енгіземіз.
«Көрсетілген деректерді тексерді» өрісіне күнді енгізіп, табельдік нөмірді таңдаймыз.
Құжатты «сақтаймыз» және «қол қоямыз».
Бұл құжатты басып шығару үшін тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Есеп»
пәрменін таңдаймыз.
Қажетті есепті таңдап, ОК батырмасын басамыз.
Осы есепте түгендеу нәтижелерін көреміз. Сондай-ақ НҚ-ның жетіспеушілігі көрініс табады.
Негізгі құралдарды есепке алу шоттары бөлінісінде әрбір түгендеу нөмірі бойынша «Шоттар
бөлінісінде Ф401-түгендеу тізімдемесі (салыстыру тізімдемесі нысаны.
«Биологиялық активтердің түгендеу (салыстыру) тізімдемесі» құжаты жасалады және жүйеде
«Ұзақ мерзімді активтердің түгендеу (салыстыру) тізімдемесі» құжатына ұқсас пысықталады.
Құнын, тозуын, құнсыздануын, жете бағалауын нақтылау актісі
https://youtu.be/3OP6BfRMorE
Құжат негізгі құралдың құнын арттыру (азайту), тозуы, салықтық құны және тозуы,
құнсыздануы және жете бағалануы үшін қолданылады.
! «Құнын, тозуын, құнсыздануын, жете бағалауын нақтылау актісі» құжатына ұзақ мерзімді
актив бойынша сомалармен байланысты кез келген өзгерістер енгізуге болады.
Фаворит жүйесінде негізгі құралдың құны, тозуы, салықтық құны және тозуы, құнсыздануы
және жете бағалануы бойынша түзетуді (нақтылауды) пысықтау үшін «Құжаттар» кіші бөліміне
өтіп, «Құнын, тозуын, құнсыздануын, жете бағалануын нақтылау актісін» таңдау қажет.
«Кесте деректерін қарау ауқымында» «Жаңа жазбаны қосу» батырмасын басамыз.
«Құжаттың нөмірі» кез келген болуы мүмкін.
«Жасау күні» құжатты толтыру күні.
«Операция түрі» өрісін түзету түріне сәйкес таңдау керек. Тінтуірдің оң жағымен контекстік
мәзірді шақырып, «Тізімді көрсету» пәрменін таңдаймыз.
1. 01220 операция түрі есепті кезеңде құнның, тозудың, құнсызданудың, жете бағалаудың
сомаларын ұлғайту жағына қарай түзетуге арналған.
2. 01320 - 01337 операция түрлері «Активтерді қабылдау-тапсыру актісі» немесе «Активтерді
(тізіммен) қабылдау актісі» құжаттарында бұрын пысықталған түсім бойынша ұлғайту жағына
қарай түзетуге мүмкіндік береді.
3. 02221 операция түрі есепті кезеңде құнның, тозудың, құнсызданудың, жете бағалаудың
сомаларын азайту жағына қарай түзетуге арналған.
4. 02320 - 02337 операция түрлері «Активтерді қабылдау-тапсыру актісі» немесе «Активтерді
(тізіммен) қабылдау актісі» құжаттарында бұрын пысықталған түсім бойынша азайту жағына
қарай түзетуге мүмкіндік береді.
Басқа ММ-ден НҚ-ны есепке алу үшін бұрын қабылданған шығындарды ұлғайту жағына қарай
түзету мысалын қарастырып көрейік.
Ол үшін «01333 в\о 01033 бойынша келіп түскен сомаларды ұлғайту» операция түрін
таңдаймыз.
«Түгендеу» өрісіне ұзақ мерзімді активтің түгендеу нөмірін енгізіп, тінтуірдің оң жағымен
контекстік мәзірді шақыру арқылы анықтамалықтан таңдаймыз.
Әрі қарай құжаттың мәліметтері бұрын кіріске алу кезінде «Түгендеу карточкасында» сақталған
ақпараттан автоматты түрде толтырылады.
«Кредит» өрісіне «6330 Активтерді өтеусіз алудан түсетін кіріс» шотын қоямыз.
«Құнның өзгеру сомасы» тиісті өрісіне активтің бастапқы құнын ұлғайту (қосымша беру)
қажет соманы енгіземіз.
«Негізінде» өрісін, жасалған күнін және толтырамыз.
Құжатты «сақтаймыз» және «қол қоямыз».
Құжаттың төменгі жағында ұзақ мерзімді актив туралы мәліметтер кестесінде түзету нәтижесін
көруге болады.
Жасалған өткізбелерді көру үшін
«Журналдар» батырмасын басып, «Бухгалтерлік өткізбелер журналы»
пәрменін таңдаймыз.
Сондай-ақ ұзақ мерзімді активті есепке алу бойынша барлық өзгерістер автоматты түрде
түгендеу карточкасына енгізіледі және құжат «Қалдықтар және қозғалыс» қойындысында көрініс
табады.
Түгендеу карточкасының деректерін өзгерту
https://youtu.be/3RzyGMfd3s8
Егер сомалармен байланысты емес ұзақ мерзімді активті (мысалы, есепке алу тобы, пайдалы
қызмет мерзімі, пайдалану сипаты, салық комитеті, салық мөлшерлемесінің коды, тозуды жатқызу
шығындарының шоты, ҚРАК НҚЖ…) есепке алуды өзгерту қажет болса, мұндай түзетулер
Фаворит жүйесінің «Түгендеу карточкасын өзгерту» құжатында пысықталады.
Фаворит жүйесінде негізгі құралдың есебін түзетуді пысықтау үшін «Құжаттар» кіші бөліміне
өтіп, «Түгендеу карточкасының деректерін өзгерту» пәрменін таңдау керек.
«Кесте деректерін қарау ауқымында» «Жаңа жазбаны қосу» батырмасын басамыз.
Мысал үшін ұзақ мерзімді активті есепке алу тобы бойынша өзгерістерді пысықтаймыз.
«Түгендеу №» өрісіне ұзақ мерзімді активтің түгендеу нөмірін қолмен енгіземіз немесе
тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, анықтамалықтан таңдаймыз.
Негізгі құралды есепке алу жөніндегі деректер түгендеу карточкасының анықтамалығынан
тиісті өрістерде автоматты түрде толтырылады.
Содан кейін «Топ» өрісіне өтіп, төмен көрсеткіні басу арқылы анықтамалықтан қажеттісін
таңдаймыз.
«Аналитикалық кіші топ» өрісінде төмен көрсеткіні басу арқылы анықтамалықтан кіші топты
таңдаймыз.
! Есепке алу тобының өзгеруі баланстағы есеп шотының өзгеруіне әкеледі. Бұл түзету құжатты
сақтаған кезде баланс бөлімі үшін өткізбе қалыптастырады.
«Күшіне ену күнін» тексереміз. Қажет болса түзетеміз. Өзгерістер тозу есептелгенге дейін
пысықталуы керек.
«Амортизация» қойындысына өтеміз және қажет болған кезде «Қолданылатын норманы»
өзгертеміз.
Құжатты «сақтаймыз».
Жасалған өткізбелерді көру үшін (егер өзгерістер шоттың өзгеруіне әкелсе)
«Журналдар» батырмасын басып, «Бухгалтерлік өткізбелер журналы»
пәрменін таңдаймыз.
Сондай-ақ ұзақ мерзімді активті есепке алу бойынша барлық өзгерістер автоматты түрде
түгендеу карточкасына енгізіледі және құжат «Объектінің орнын ауыстыру» қойындысында
көрініс табады.
Көлік салығы кітабы
https://youtu.be/XEugG2qHuGo
Көлік салығын дұрыс есептеу үшін автокөлік құралын мекеменің балансына қабылдау кезінде
объектінің қысқаша сипаттамасында салық мөлшерлемесінің кодын және көлік құралының жеке
параметрлерін дұрыс толтыру қажет.
1. Автокөлік құралын пайдалануға беру кезінде «Активті (тізіммен) қабылдау актісі»
құжатында міндетті түрде «Салық мөлшерлемесінің коды» өрісін толтыру қажет. Ол үшін «Салық
мөлшерлемесінің коды» өрісінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып,
«Анықтамалықты көрсету» пәрменін таңдаймыз.
«Жүйе объектісін таңдау» өрісінде «13-бөлім. Көлік құралдарына салынатын салық» «492-
бап.1.1. Жеңіл автомобильдер» папкасын ашамыз және ашылған диалогтік терезеде автомобильге
сәйкес келетін мақаланы таңдап, ОК батырмасын басамыз.
Мысал үшін қозғалтқыш көлемі 1,8 құрайтын автомобильді қарастырып көрейік.
Құжатты сақтаймыз.
2. Бұдан әрі түгендеу нөмірінің қысқаша сипаттамасына паспорт бойынша қозғалтқыш көлемі
туралы деректерді, өндіруші елді енгізу қажет.
Ол үшін «Анықтамалықтар» «Түгендеу карточкалары» пәрменіне өтіп, «Кесте деректерін
қарау ауқымында» «Түгендеу нөмірі» өрісіне автомобиль кодын енгізіп, ОК батырмасын басамыз.
Содан кейін «Қысқаша сипаттама» қойындысына өтіп, «Қысқаша сипаттама» батырмасын
басамыз.
Мұнда біз бірнеше элементтер жасауымыз керек. Тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді
шақырып, «Қосу» пәрменін таңдаймыз.
2.1 «Сипаттау элементі» өрісіне қолмен 405 санын енгізіп, ENTER батырмасын басамыз.
«Сипаттама» өрісіне қозғалтқыштың көлемін техникалық паспортқа сәйкес текше см-мен
енгіземіз және сақтаймыз.
2.2
2.3 Тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді қайта шақырып, «Қосу» пәрменін тағы бір рет
таңдап, келесі элементті енгіземіз.
«Сипаттау элементі» өрісіне қолмен 408 санын енгізіп, ENTER батырмасын басамыз және
сипаттамаға келесілерді енгіземіз: егер ТМД болса - 1, ал егер алыс шет елдер болса 2. Құжатты
сақтаймыз.
Жүк көлігіне салынатын салықты дұрыс есептеу үшін:
«Сипаттау элементі» өрісінде - 408 «Өндіруші елдің белгісі»
«Сипаттау элементі» өрісінде - 401 «Жүк және арнайы жүк көтергіштігі»
Автобусқа салынатын салықты дұрыс есептеу үшін:
«Сипаттау элементі» өрісінде - 408 «Өндіруші елдің белгісі»
«Сипаттау элементі» өрісінде - 411 «Қондырмалы орындар саны»
Бұдан әрі салықты есептеу үшін «Құжаттар» кіші бөліміне «Көлік салығын есепке алу
кітабы» өрісіне өтеміз.
«Кесте деректерін қарау ауқымында» «Жаңа жазбаны қосу» батырмасын басамыз.
Құжатты толтырамыз.
Есеп айырысу күнін қоямыз.
Есеп айырысу түрі «70100 Көлік салығының ағымдағы төлемдерін есептеу».
Салық кезеңін көрсетеміз.
АЕК-тің дұрыстығын тексереміз.
«Салықты есептеу» пернесін басамыз.
Әрі қарай есеп айырысуларды сақтаймыз және қол қоямыз.
Жасалған өткізбелерді көру үшін
«Журналдар» батырмасын басып, «Бухгалтерлік өткізбелер журналы»
пәрменін таңдаймыз.
Осы құжаттағы «Басып шығару» пернесін басу арқылы есеп айырысуды және есеп айырысу
нысанын көруге болады.
Сондай-ақ «Контрагенттермен жүргізілетін төлемдер журналы» автоматты түрде қалыптасады,
оның негізінде біз «Ақша қаражатын есепке алу» бөлімінде «МТ100 төлем тапсырмасы» құжатын
жасап, оны банк-клиентке жүктей аламыз.
Автокөлік құралдарына салынатын салық бойынша декларацияны есептеу үшін «Құжаттар»
«Көлік салығын есепке алу кітабы» кіші бөлімдеріне өтеміз.
«Кесте деректерін қарау ауқымында» «Жаңа жазбаны қосу» батырмасын басамыз.
Құжатты толтырамыз.
Есеп айырысу күнін қоямыз.
Есеп айырысу түрі «70001 Декларация».
Салық кезеңін көрсетеміз.
АЕК-тің дұрыстығын тексереміз.
«Салықты есептеу» пернесін басамыз.
Әрі қарай есеп айырысуларды сақтаймыз және қол қоямыз.
Жасалған өткізбелерді көру үшін
«Журналдар» батырмасын басып, «Бухгалтерлік өткізбелер журналы»
пәрменін таңдаймыз.
Осы құжаттағы «Басып шығару» пернесін басу арқылы есеп айырысуды және есеп айырысу
нысанын көруге болады.
Жер салығы
https://youtu.be/SnVd62_8tUY
Жер салығын дұрыс есептеу үшін мекеменің балансына ұзақ мерзімді активтерді қабылдау
кезінде салық мөлшерлемесінің кодын және жер учаскелерінің жеке параметрлерін дұрыс толтыру
қажет.
1. Жер учаскесін есепке алу кезінде «Активті (тізіммен) қабылдау актісі» құжатында міндетті
түрде «Салық мөлшерлемесінің коды» өрісін толтыру қажет. Ол үшін «Салық мөлшерлемесінің
коды» өрісінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Анықтамалықты көрсету»
пәрменін таңдау қажет.
«Жүйе объектісін таңдау» өрісінде «14Х 14-бөлім. Жер салығы» «505 505-бап. Елді
мекендердің жері» «50513 505.1-3-бап. Тұрғын үй қоры иемденбеген жерлер» папкасын ашып,
қажетті қаланы, біздің жағдайда 315 Павлодар қаласын таңдаймыз және ОК батырмасын басамыз.
2. Әрі қарай салық комитетінде берілген құжаттарға сәйкес түгендеу нөмірінің қысқаша
сипаттамасында жер учаскесінің параметрлері туралы деректерді толтыру қажет.
Ол үшін «Анықтамалықтар» «Түгендеу карточкалары» өрісіне өтіп, «Кесте деректерін қарау
ауқымында» «Түгендеу нөмірі» өрісіне жер учаскесінің кодын енгіземіз және ОК батырмасын
таңдаймыз.
Содан кейін «Қысқаша сипаттама» қойындысына өтіп, «Қысқаша сипаттама» батырмасын
басамыз.
Осы қойындыда автокөлік құралына ұқсас бірнеше элементтерді (мысалда келтірілген) енгізу
керек.
3. Әрі қарай салықты есептеу үшін «Құжаттар» «Жер және мүлік салығын есепке алу
кітабы» кіші бөліміне өтеміз.
«Кесте деректерін қарау ауқымында» «Жаңа жазбаны қосу» батырмасын басамыз.
Құжатты толтырамыз.
Есеп айырысу күнін қоямыз (бірінші есеп айырысу 15.02. күніне жүргізіледі)
Есеп айырысу түрі «70102 Кезекті есеп айырысу түрі (кезеңнің басында
Салық кезеңін көрсетеміз
«Салықты есептеу» пернесін басамыз
Бұл есеп айырысуды сақтау және қол қою қажет.
Құжат барлық төрт кезең бойынша салықты есептейді және Салық кодексінде жазылған
күндерге (15 ақпан, 15 мамыр, 15 тамыз, 15 қараша) сәйкес автоматты түрде баланста өткізбелер
қалыптастырады.
Жасалған өткізбелерді көру үшін
«Журналдар» батырмасын басып, «Бухгалтерлік өткізбелер журналы»
пәрменін таңдаймыз.
Осы құжаттағы «Басып шығару» пернесін басу арқылы есеп айырысуды және есеп айырысу
нысанын көруге болады.
Сондай-ақ «Контрагенттермен жүргізілетін төлемдер журналы» автоматты түрде қалыптасады,
оның негізінде біз «Ақша қаражатын есепке алу» бөлімінде «МТ100 төлем тапсырмасы» құжатын
жасап, оны банк-клиентке жүктей аламыз.
! Жүйедегі бұл есептеулер барлық төрт кезеңге жасалады. 15 мамырға, 15 тамызға және 15
қарашаға.
Одан кейінгі кезеңдерде «Есеп айырысу түрі» өрісінде «70103 Кезекті есеп айырысу түрін
(жыл бойы көрсетеміз.
4. Жер салығы бойынша декларацияны есептеу үшін «Құжаттар» «Жер және мүлік салығын
есепке алу кітабы» кіші бөліміне өтеміз.
«Кесте деректерін қарау ауқымында» «Жаңа жазбаны қосу» батырмасын басамыз.
Құжатты толтырамыз.
Есеп айырысу күнін (31.12) қоямыз
Есеп айырысу түрі «70001 Декларация»
Салық кезеңін көрсетеміз
«Салықты есептеу» пернесін басамыз
Әрі қарай есеп айырысуларды сақтаймыз және қол қоямыз.
Жасалған өткізбелерді көру үшін
«Журналдар» батырмасын басып, «Бухгалтерлік өткізбелер журналы»
пәрменін таңдаймыз.
Осы құжаттағы «Басып шығару» пернесін басу арқылы есеп айырысуды және есеп айырысу
нысанын көруге болады.
Мүлік салығы
https://youtu.be/SnVd62_8tUY
Мүлік салығын дұрыс есептеу үшін мекеменің балансына ұзақ мерзімді активтерді қабылдау
кезінде активтің жеке параметрлеріне сәйкес салық мөлшерлемесінің кодын дұрыс толтыру қажет.
1. Мүлік салығы салынатын ұзақ мерзімді активті есепке алу кезінде «Активті (тізіммен)
қабылдау актісі» құжатында міндетті түрде «Салық мөлшерлемесінің коды» өрісін толтыру керек.
Ол үшін «Салық мөлшерлемесінің коды» өрісінде тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді
шақырып, «Анықтамалықты көрсету» пәрменін таңдау қажет.
«Жүйе объектісін таңдау» өрісінде «15Х 15-бөлім. Мүлік салығы» «521 521-бап. Заңды
тұлғалардың мүлкіне салынатын салық» «357 521.3-бап. Мүлік салығы» папкасын ашып, ОК
батырмасын басамыз.
Сонан соң мүлік салығын есептеуге көшеміз.
2. Әрі қарай салықты есептеу үшін «Құжаттар» «Жер және мүлік салығын есепке алу
кітабы» кіші бөліміне өтеміз
«Кесте деректерін қарау ауқымында» «Жаңа жазбаны қосу» батырмасын басамыз.
Құжатты толтырамыз.
Есеп айырысу күнін қоямыз (бірінші есеп айырысу 15.02. күніне жүргізіледі)
Есеп айырысу түрі «70102 Кезекті есеп айырысу түрі (кезеңнің басында
Салық кезеңін көрсетеміз
«Салықты есептеу» пернесін басамыз
«Мүлік салығы» қойындысында есептелген сомаларды көруге болады.
Бұл есеп айырысуды сақтау және қол қою қажет.
Құжат барлық төрт кезең бойынша салықты есептейді және Салық кодексінде жазылған
күндерге (15 ақпан, 15 мамыр, 15 тамыз, 15 қараша) сәйкес автоматты түрде баланста өткізбелер
қалыптастырады.
Жасалған өткізбелерді көру үшін
«Журналдар» батырмасын басып, «Бухгалтерлік өткізбелер журналы»
пәрменін таңдаймыз.
! Мүлік салығы бойынша барлық кейінгі есеп айырысулар жер салығы бойынша есеп
айырысуларға ұқсас пысықталады.
Активтердің амортизациясын есепке алу кітабы
https://youtu.be/rgePPOu72rg
«Активтердің амортизациясын есепке алу кітабы» құжаты негізгі құралдардың ай сайынғы
тозуын есептеу үшін қолданылады.
Амортизацияны есептеу үшін «Құжат» кіші бөліміне кіріп, «Активтердің амортизациясын
есепке алу кітабы» құжатын таңдау қажет.
«Кесте деректерін қарау ауқымында» «Жаңа жазбаны қосу» батырмасын басамыз.
«Күні» өрісінде тозу есептелетін күнді қойып, «Тозуды есептеу» пернесін басамыз.
Тозу есепке алу тобында белгіленген немесе қолмен енгізілген амортизация нормаларына
сәйкес автоматты түрде есептеледі.
Әрі қарай құжатқа «қол қою» керек және жасалған өткізбелерді тексеру қажет.
«Журналдар» «Бухгалтерлік өткізбелер журналы» пәрменін таңдаймыз.
Сондай-ақ есептелген тозу бойынша әрбір ұзақ мерзімді актив бойынша түгендеу
карточкасына автоматты түрде жазба жүргізіледі және құжат «Қалдықтар және қозғалыс»
қойындысында көрініс табады.
Сондай-ақ осы құжатқа есеп айырысуларды талдауға арналған нысандар тіркелген.
Нысандарды қалыптастыру үшін тінтуірдің оң жағымен контекстік мәзірді шақырып, «Есеп»
пәрменін таңдау керек.
«Параметрлерді көрсетіңіз» терезесінде қажетті нысанды таңдап, «Алдын ала қарау» белгісін
қою керек. ОК батырмасын басамыз.
Экранда таңдалған нысан мен форматқа сәйкес есеп қалыптасады.
Бұл нысандарды Excel форматында да, кесте түрінде де көрсетуге болады.
Кесте форматында берілген нысандар түгендеу нөмірі бар өрісті тінтуірмен шерткен жағдайда
түгендеу карточкаларының анықтамалығына өтуге мүмкіндік береді.
! Бөлімде пысықталған кез келген бастапқы құжатты басып шығаруға болады және нысандар ҚР
Қаржы министрлігі бұйрығының бекітілген альбомдық нысандарына сәйкес келеді.
Есептер
Ұзақ мерзімді активтерді есепке алуға қатысты барлық есептер «Есептер» кіші бөлімінде
орналасқан.
Ұзақ мерзімді активтер туралы ақпарат
https://youtu.be/fV0op2UmHWs
Бұл есеп әрбір негізгі құрал бойынша неғұрлым толық ақпаратты қамтиды. Бұл есеп ұзақ
мерзімді активтердің тізбесі болып табылады, яғни онда қозғалыс жоқ. Сондықтан ол бір күнге,
белгілі бір күнге беріледі.
«Есептер» «Ұзақ мерзімді активтер туралы ақпарат» «Параметрлерді көрсетіңіз»
диалогтік терезесінде бір күн аралықпен күндерді белгілеп, ОК батырмасын басамыз.
Ашылған диалогтік терезеде сүзгі орнату және қажетті параметрлермен есеп жасау мүмкіндігі
бар.
«Кесте деректерін қарау ауқымына» есептің қажетті параметрлерін енгізуге болады.
Әрі қарай таңбашасын басамыз және «Параметрлерді көрсетіңіз» диалогтік
терезесіндегі экранға «Алдын ала қарау» өрісінің тұсында белгі қоямыз. Содан кейін ОК
батырмасын басамыз.
Тізімдемелердің тізімі
https://youtu.be/433HaEDAEB8
Бұл есептер мәзірінде нысанның атауына сәйкес әртүрлі ракурстегі ұзақ мерзімді активтер
бойынша ақпаратпен жұмыс істеуге және салыстыруға арналған нысандар жинақталған.
«301: Негізгі құралдар қозғалысының тізімдемесі» белгіленген кезеңге кіріс сальдосын, ұзақ
мерзімді активтердің түсімі мен істен шығуын, есепті кезеңнің соңындағы сальдоны көруге
болатын кезең үшін қалыптастырылады.
Есептілік нысандары
https://youtu.be/txRLsqmDYtg
«RLST: Топтар бойынша ұзақ мерзімді активтердің тізбесі (жиынтық кесте)» нысаны бір күнге
жасалады, өйткені онда қозғалыс жоқ және талдау болып табылады, бұл есепті қажетті ракурста
қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Бұл есеп сүзгілерді қамтиды және қосымша өрістер қосуға мүмкіндік береді.
Қаржылық есептілікке түсіндірме жазба
https://youtu.be/ICvHe-AQnYg
Қаржылық есептілікке түсіндірме жазбаны «Баланс» бөлімінде беруге болады.
«Баланс (Бас кітап есепке алу бөлімі Есептер «Қаржылық есептілік».
! Осы нысанды толтырудың дұрыстығы бастапқы құжаттарды толтырудың дұрыстығына
(операция түрлерін таңдауға және бастапқы құжаттарға енгізілетін шоттардың дұрыстығына)
тікелей байланысты.
МО-9: Ұзақ мерзімді активтердің істен шығуы және ауыстырылуы жөніндегі
жинақтау тізімдемесі
https://youtu.be/M49jLbKGSj8
Қаржылық есептілікке түсіндірме жазбаны «Баланс» бөлімінде беруге болады.
«Баланс (Бас кітап есепке алу бөлімі Есептер «Қаржылық есептілік».
Ұзақ мерзімді активтер бөлімінде айды жабу
https://youtu.be/FrGGL5mKRPw
Ұзақ мерзімді активтерді есепке алу бөлімінде бір айдағы барлық қозғалыс пысықталғаннан
кейін ағымдағы кезеңді жауып, келесі айға көшу қажет. Айды жабу және келесі кезеңге өту кезінде
жүйе есептегі логикалық емес қателіктерге бақылауды жүзеге асырады және Ұзақ мерзімді
активтер бөлімін баланс бөлімімен жүргізілген өткізбелердің сәйкестігіне салыстырады.
Ол үшін «Ұзақ мерзімді активтер» бөлімінде Сервис Ағымдағы айдың ауысуы өрісіне өту
керек.
Ашылған терезеде бастапқы құжаттар бойынша жұмыстың қай кезеңде жүргізіліп жатқанын
көруге болады.
Егер кезеңдегі барлық бастапқы құжаттар пысықталса, барлық қажетті өзгерістер жүргізіліп,
тозу есептелсе, кезеңді жабу қажет.
! Алдыңғы кезең жабылмастан келесі кезеңдегі жұмысқа кірісуге болмайды.
Ол үшін ашылған терезеде «Келесі айға көшу (ИӘпараметрін таңдап, ОК пернесін басамыз.
Барлық рәсімдер аяқталғаннан кейін «Сервис» «Ағымдағы айдың ауысуы» өрісіне қайта
кірген жағдайда экранда бөлімнің келесі кезеңде екенін көреміз.